Tregim nga Michael S. BRYSON - (në shqipërim nga Farruk MYRTAJ

Michael S. BRYSON
Kanada, 1975

E sjell për “pelegrin” në shqipërim,

Farruk MYRTAJ

Michael Bryson është autori dy librave me tregime të zgjedhura, “Trembëdhjetë Hije të Zeza dhe të Bardha”, 1999, dhe “Thjesht në Parajsën atje më poshtë”, 2000. Deviza e tij është:”Secili duhet të jetë ndryshe nga të tjerët”. Jeton në Toronto dhe boton gazetën online, The Danforth Review.

Karremi i gjallë

(Tregimi është fitues i Çmimit të Parë “Darryl Whetter” për krijimtari)

Babai i Xhekut ka vdekur. Babai i Xhekut ishte duke vdekur. Babai i Xhekut po pranonte kotësinë e ekzistencës së tij. Xheku rrinte në divan, në banesën e babait të tij, me një birrë në dorë dhe me pultin e TV në gjunjët. Babai ishte në karrigen e tij, në qoshkun pranë dritares, i zhytur i tëri në zbërthimin e një lëvizje shahu në gazetën e mëngjesit. Në TV transmetohej një ndeshje e Leafs-ve. Zëri ishte ulur deri në fund.
Babai i Xhekut u ngrit më këmbë, duke shtrënguar kraharorin, si për ta flakur atje tej midis atij ajri të trashë, midis reve, drurëve, shkëmbinjve, llavës, kores së lëngëzuar të tokës. Ai u gjend brenda një fashe drite dhe një kënaqësie të thellë. U shpërbë në një milion fragmente dhe pastaj u ndrydh gjatë një intervali të papërcaktuar. Mbi një re në Parajsë, babai i Xhekut luante një lirikë. Diku në njërin nga thëllimat e Ferrit, babai i Xhekut përballonte dhimbjet. I shpërbërë në flakët e Purgatorit, babai i Xhekut përgatitej të rilindëte në trajtën e një kërmilli. Xheku po shihte tashmë një emision për Delfinët. Oqeani blu, peshkaqenët. Babai ishte përsëri më këmbë, palosi gazetën dhe paspak humbi diku në kuzhinë. Xheku dhe babai, kjo ishte e tërë familja tashmë. Nëna e tij, kishte vdekur. Motra vdekur edhe ajo. Përtej dritares së aprtamentit të babait, Xheku mundi të shihte qartë flokët e një dëbore të rëndë. Kurrë nuk kishte për të arritur në kohë për emisionin e David Letterman. Rrugët ishin me trafik të rënduar qysh kur ai po ngiste makinën përmes qytetit me Volsvagenin e tij të vjetër, me gomat e ngrëna; makina rrëshqiti vetë në gjurmët e borës së shkelur dhe ai vazhdoi të lëvizte qetazi dhe me ngadalë në brazdën e formuar. Duhej t?i shpëtonte gjumit që ndjente. Dhjetë inç kishte arritur, sipas njoftimeve. Njëzetë e pesë centimetra.
"Sa dëborë kishte rënë?" e kishte pyetur babai.
"Dhjetë inç."
A e kishte provuar ndonjëherë dashurinë?
Linda e kishte dashur. Ai gjithashtu e kishte dashur Lindën, por pa e rrëfyer atë. Dashuria e saj kishte bërë të ndjehej i butë dhe paksa i trishtuar. Gjë që e kishte dëshpëruar Lindën. Ajo nuk kishte qenë e tillë kur ishin njohur. Ose ai nuk e kishte vënë re këtë gjë. Duke menduar tashmë për Lindën, Xheku vuri re se ajo dukej, ose se paku ngjante, me nënën e tij. Nëse do të ishte duke fjetur me të, ai nuk do ta kishte bërë këtë përafrim. Ai vërente botën dhe kishte parë se ajo ndryshonte pa pushim. Ai kurrë nuk shkelte dy herë në të njëjtin trotuar, kurrë nuk shkelte dy herë në të njëjtën dëborë, kurrë nuk përdorte të njëjtin ashensor. Nuk kishte fiksuar asnjë vendtakim, askund nuk do të shkonte, s’kishte për t’i dhuruar ndokujt ndonjë gjë. Ishte dy ditë përpara Krishmave. Babai i tij nuk donte dhurata, nuk e shkonte ndërmend festimin e tyre.
"Kur je vizituar së fundi tek Dr. Miller?" e pyeti Xheku "Muajin që shkoi."
"E çfarë të rekomandoi për Krishtlindjet?"
"Nuk folëm rreth tyre."
"Si ka mundësi të mos i festojmë krishtlindjet?"
"Siç ndodh me plotë ditë të tjera. Do t?i kalojmë si çdo ditë tjetër të vitit."
"Por nuk është si çdo ditë tjetër?"
"Nuk kam hiç qejf të flasim rreth saj."
Babai i tij kishte qenë mësues shkolle. Për njëzetë e pesë vjet rresht u kishte mësuar katërmbëdhjetëvjeçarëve bazat e fizikës botërore. Gjatë një çerek shekulli ai nuk kishte munguar qoftë edhe një ditë të vetme në klasë. As atëherë kur kanceri kishte rrëmbyer nënën e Xhekut. As edhe kur motra e Xhekut ishte hedhur prej ballkonit, gjashtëmbëdhjetë dyqane më tej rrugës Jarvis. Kurse tani? tani ai nuk arrinte dot të kthente centimetrat në jard. A është drita grimcore apo valë? Askush nuk e di. Objektet bien për nga sipërfaqja e Tokës ose për nga qendra më e afërt e gravitetit.
Hapësira është e pafundme, koha është ciklike, spirale. Babai i tij, më parë, kurrë nuk kishte thënë jo për Krishmat. Xheku kishte për t’i telefonuar Dr. Millerit.
"Im at nuk do t?i festojmë Krishtlindjet."
"Oh."
Çdo gjë e befason doktorin e mirë. Babai e ka për zemër Dr. Millerin.
Doktori ka mendim shkencor. Ai rëndon prej evidencave, flet rreth propabilitetit, të jetuarit në botën e dyshimit. "Kur ka për tu ndjerë më mirë babai im?" "Mbase asnjëherë."
“Ai thotë të vërtetën.”, tha pas kësaj babai.
“Prej cilat gjërave mbahet jeta” i tha doktori Xhekut, "Përse ndodhin gjërat” Unë nuk e di, por çfarë rëndësie ka kjo? Detyra ime është t’i ndihmoj njerëzit të ndjehen të lumtur dhe të jenë produktivë, por influenca ime është e dobët. Unë lëshoj receta dhe jap rekomandime, por shërimi është përtej kontrollit tim."
Kjo ishte ajo që Xheku nuk donte ta dëgjonte. Ai nuk e beson këtë gjë. Dhe as që kishte për ta besuar, por ja që ai nuk mund ta kundërshtoj dot atë.
Babai i tij ishte krijuesi i jetës së të gjithëve në shtëpi; U kishte rezistuar të gjitha erërave, por tashmë kishte nisur të shpërbëhej.
Po çfarë mund të thoshte nëna e tij? Teksa po jepte shpirt, ajo i tha:
"Bëj kujdes për motrën tënde." Ai kishte bërë kujdes, por kjo nuk kishte asnjë rëndësi. Ai ishte kujdesur për të motrën, por nuk e kishte shpëtuar dot atë.
Ti s’mund të shpëtosh askënd. Atëherë, përse duhet të rrekesh për diçka të tillë?
Në party-in e fundit që ai shkoi, Xheku e pa veten në kuzhinën e mbushur me përzjerje avujsh martini. Të ftuarit ishin përpjekur ta afronin me motrën e tij. Ajo ishte e gjatë, flokë-kuqe, dhe gjinjtë e saj i prekeshin herë pas here me supet e tij. Motra kishte veshur një T-shirt të ngushtë, në pjesën e përparme të së cilës ishin shkruar fjalët "Live Bait". Poshtë fjalëve ishte një ilustrim i animuar i një burri me syza të stërmëdha në të cilat dukej një formë peshku si prej druri a metali, në trajtën e penisit. Xheku tha: "Gloria Steinem kishte të drejtë. Një grua ka nevojën e një burri, ashtu si një peshk ka nevojën për biçikletë. Por, unë nuk shoh ndonjë arsye që një peshk të mos ketë nevojë për një biçikletë.
Shikoni Salvador Dalinë. Kqyreni botën në mënyrën që e vëzhgon Dali, dhe do të gjeni atë që dua atë them. Bota nuk është e bërë një herë e mirë, dhe ajo as mund të simulohet e as të imitohet. Realizmi është pikërisht paraqitja e botës ashtu siç atë e kanë paraqitur tradicionalisht. Bota nuk ka mundësi të përfaqësohet, ndaj edhe realizmi është thjesht një formë tjetër e jo-normalitetit, madje e ekscentrizmit."
"Ashtu si mjedisi," tha motra.
"Po," tha Xheku. Ai nuk mori vesh fare se çfarë kishte thënë. "Po, po."
Pastaj motra e pyeti: "A peshkon ti?"
"Po," tha Xheku përsëri. "Një peshk, dy peshq, peshk i kuq, peshk blu. Mos ke nevojë të ikin në shtëpi tani?"
"Tani?"
"Tani është koha e duhur."
Motra tha: "Më duhet të marrë xhaketën..."
Por, para se të dilte jashtë, ajo nuk mund t?i merrte rrobat e saj pa thithur edhe pak marihuanë. Xheku nuk kishte djegur asnjë ampulë prej dhjetë vjetësh dhe as që dinte ku të gjente ndonjë. Motra jetonte me të motrën e saj, kishte disa ampula, por nuk kishte dashur që Xheku të kishte edhe ai.
"E po mirë, mbështetu tek unë," i kishte thënë Xheku.
Ata ishin shtrirë në krevatin e tij, të veshur siç ishin, duke bashkuar duart e njeri tjetrit.
A e kishte njohur ai ndonjëherë dashurinë?
Kler nuk e kishte dashur atë, por ajo e kishte ndjerë nevojën për të një mënyrë të cilën ai s?kishte arritur dot ta kuptonte. "'Eja këtu, m’u hiq sysh,' këto janë të vetmet mesazhe që ti më dërgon mua," i kishte thënë Xheku një herë. Kurse ajo i ishte përgjigjur: "Më duhet se s’bën t’ju largoj prej vetes, përpara se të ndjehem intim me ty." Asaj ia kishte ënda, po po, dhe, oh, ia kishte qejfi, edhe më shumë. Më shpesh, më gjatë, më shumë se çdo gruaje tjetër, me të cilën Xheku kishte fjetur ose ishte puthur. "Unë jam thjesht një penis për të," i thoshte ai shokut të vetë
Randy. "Ajo më telefonon mua vetëm e vetëm kur marroset." Gjë për të
cilën nuk ia vlen të ankohem, thoshte ai. Ajo që besonte se ia vlente të qahej ishte fakti se ai nuk dinte se ku ishte ajo pesë netët e tjera të javës. "Mos më bezdis të lutem," do t?i thoshte ajo. "Ja, unë vij në shtëpinë time dhe aty gjej njëzetë e shtatë mesazhe të dërguara nga ti."
Kjo ishte e tëra, në të vërtetë asgjë, me Klerin dhe ishte vetëm ajo që vendoste se kur kjo “e tërë” ishte gjithçka dhe kur “asgjë”. Pastaj atë e kishin arrestuar si pjesëtare e një skandali sekretarial të shefit të Strehës Qytetare, ku ajo ishte punësuar. Paratë e gjashtë muajve të bingos kishin humbur pa nam e pa nishan. Kleri kishte pasur njërin prej dy kopjeve të vetme të çelësit të së ndarës ku ruheshin paratë; ajo ruante rregjistrimet. Ku ishin paratë? "Unë kisha ndërmend t’i ktheja ato përsëri, Xhek, po unë do t’i ktheja përsëri, besomë." Ajo e postoi pagesën në fjalë, pastaj u zhduk, sikur shkriu. Policia e kishte kapur përsëri në Victoria, B.C., teksa përpiqej t’i hipte një treni për Seatel. Ajo i dërgoi mesazh Xhekut ta shpëtonte prej burgut, por ai iu përvodh telefonatës.
Babai ishte rrëzuar në kuzhinë dhe po i rridhte gjak prej ballit. Thirri të birin që andej. "I gëlltita tre lugë helm minjsh unë." Pastaj e la në qetësi apartamentin, asgjë nuk u dëgjua më prej tij. Xheku e kaloi TV-në tek MuchMusic, me shpresë të shihte Britney Spears dhe Madonën. Lavire, lavire, lavire, jepmu mua, po pres. Jo, Britney. Jo, Madona. Por ekrani ishte mbushur plotë me këmbë femrash, gjokse, këmbë, gjokse, këmbë. Bum, bum, zoçka, bum bum. Ai duhet t’i telefononte së motrës, përpara se të ishte vonë. Sigurisht, duhet të fliste me të përpara orës dhjetë. Përpara se ajo të shkonte në shtrat.
Një ditë më parë, ajo i kishte thënë: "Nëse ndokush pretendon se e njeh burrin apo gruan e tij, ashtu siç është në të vërtetë; nëse ndokush ngul këmbë pra se e njeh deri në fund burrin apo gruan, atëherë sigurisht njeri banon në Detroit dhe tjetri në San Francisko, ose diçka e tillë; kisha për të thënë se ata janë mbushur deri në fyt me njeri tjetrin. Kufijtë përqark kësaj kategorie njohjeje janë të shpuar, ata lakohen e rrjedhin papushim; gjer në atë shkallë sa pothuaj nuk ekzistojnë. Burrat janë thjesht një numër gjërash, siç edhe gratë. Njerëzimi është i pafundmë. Sa për njerëzit, është shumë komplekse të bësh përcaktime, ato nuk shkojnë dot larg. Njerëzit janë ca qenie që i jepen njeri tjetrit. Kjo mund të thuhet në variantin më të mirë. Se ata janë shndërruar në qenie robër të seksit, përtej masës së limituar, të instrumenteve të tyre vegjël."
“Ashtu edhe ti, moj goce”, i tha Xheku. Etja për seks e kishte transformuar. Xheku mati pulsin pesë. Motra ishte një person krejt i ndryshëm, ajo ishte tjetërsuar. Ajo nuk pranonte të vishej. Xheku e pa tek i binte dhomës kryq e tërthor, gjithnjë zhveshur, me një gotë uji në dorë.
Ajo duhej të ishte pak mbi peshë, por ende dukej joshëse. Dhe, në fund të fundit ishte njeri i mirë. Nuk mendonte më shumë se sa një gjel. Xheku gatoi omëletë me vezë, kurse ajo theku bukën. Ajo u ulë në cepin e tavolinës, rrobat e tij të natës i ishin hapur në pjesën e përparme.
Gjinjtë e saj të mëdhenj rrinin varur, sa majtas djathtas. Ajo tha: “Të dukem se jam shëndoshur ca? Jo, mos më thuaj gjë. E shoh se jam shëndoshur. Por për çfarë tjetër mund të të pyes ty? Jam në ankth për shëndoshjen, por hë për hë ndjehem mirë me peshën që kam. Nuk jam keq, tjetër se në ankth. Po ti, si je? Mendon se ke shtuar në peshë”?
"Mirë do të ishte sikur t?i humbja nja dhjetë paund.", tha ai.
"Oh, jo," ia preu fjalën ajo. "Në asnjë mënyrë. Po të humbësh dhjetë paund ti mbetesh kockë e lëkurë."
Kur prindërit e tij ishin të sapomartuar, po i tregonte babai atij, kishte menduar se do të ndaheshin shpejt. Nuk ishin mbushur mbushur endè gjashtë muaj, kur ata kishin nisur të flisnin për divorcin. "Ne kishim shkuar në një party për Vitin e Ri, dhe unë kisha nisur të mendoj për këtë gjë.
Fillova t’i puthja të gjitha zonjat atje. Më kujtohet mirë, asokohe ishim të dy nga njëzetë e një vjeç. Nëna jote dhe unë, një moshë kishim. Erdha rreth e qark party-it dhe i putha tërë zonjat, të martuarat dhe të pamartuarat, pa asnjë dallim. Ishin vetëm ca puthje të lehta miqësore, në faqe, në ndonjë rast në buzë. Vërtetë puthje pa të keqe. Ne kishim pirë, të gjithë, dhe ndjeheshim mirë. Ishte edhe një motër e s?di sekujt atje, e një fqinji apo e një kushëriri, një vajzë gjashtëmbëdhjetë vjeçare. Nuk e dija se e kujt ishte. Ishin disa vajza të kësaj moshe në atë party. Atë vajzë e lashë për në fund. E hoqa mënjanë atë vajzë. E dija se po ta puthja në sy të saj, jot ëmë do të marrosej. Me puthjen e grave të martuara ajo ishte dakord, me puthjen për të tjerat, të fejuarat, mund të mos i vinte re. ndonëse edhe për to, e dija, jot ëmë kishte kufij. E pashë gjashtëmbëdhjetëvjeçaren që po ngjiste shkallët. Prita nja pesëmbëdhjetë sekonda dhe e ndoqa pas. Nëna jote priti diçka më shumë se kaq dhe erdhi pas meje, shkallëve. Dhe, mirë bëri. Nëse do të kishte pritur ca më gjatë, martesa jonë do të kishte marrë fund. Ajo na gjeti qafë më qafë, në korridor, por unë isha gati ta shtrija atë vajzë në shtromën më të parë. U deshën dhjetë vjet që nëna jote të më falte. U deshën dhjetë vjet që ajo të më besonte përsëri. Kurrë më nuk bëra ndonjë gjë të kësaj natyre. Në të vërtetë, hoqa dorë nga përpjekja që martesa jonë të funksiononte. E tëra për shkak të asaj gjashtëmbëdhjetëvjeçareje. Dhe, çfarë bukurie që ishte, Xhek! Kurrë nuk munda ta harroja atë ndjesi që provova teksa e puthja atë teksa ngjitja shkallët për në korridorin tjetër. Ishte thjesht diçka e magjishme, Xhek. Ishte shija e frikës që shpëtoi martesën tonë."
"E përse po ma tregon këtë gjë mua?", e pyeti Xheku.
"Ajo vajzë ishte e vetmja gjë për të cilën mendoja," tha babai. "Unë vazhdoj të mendoj edhe sot e kësaj dite për atë vajzë. Ajo duhet të jetë nja gjashtëdhjetë e tre vjeç tani. Nuk di se ku ajo jeton tani. Nuk di se si i ka vajtur filli asaj. Kush e di se si do të jetë transformuar, ajo e atëhershmja..."
Xhekut i duhej të fliste me Dr. Miller për këtë.
"Im at është i dashuruar."
"Kjo është diçka e mrekullueshme!"
"Ai është i dashuruar me një vajzë gjashtëdhjetë e tre vjeçare të cilën e ka takuar dyzetë e shtatë vjet më parë."
"E ku është ajo tani?"
"Nuk ka asnjë shenjë prej saj."
Motra mendon se ishte diçka e lezetshme qenia e babait nën presionin e një pasioni. “Është diçka e mirë për të. Kjo bën që ai të ndjehet gjallë."
Xheku e sheh të pandihmueshëm. Ai ka frikë se kjo dashuri po e vret babanë. Ajo po e bën të pashpëtueshëm. Një dashuri e fshirë prej kohësh, e anolluar, e pa shpresë për tu rikthyer. Atje jashtë, dëbora shtynë borën e rëndë, e ngrè dhe e përplasë tek dritaret e apartamentit. Era sa vjen e forcohet dhe bëhet më e furishme. Dielli sikur e përshkon kurbën e tij për të fundit herë. Makinat po bëheshin edhe më të rralla në rrugët. Shtypja që rrëfen barometri dhe temperatura ishin duke u zvogëluar, duke iu qasur zeros absolute, fundit të jetës, fundit të gjithëshkaje.
Xheku iu dha pas shpatullave të tij dhe u zgjatë. Bëri të prekte tavanin dhe shpina ia bëri “krrak” një herë, pastaj edhe një herë tjetër. Kërkoi diçka në xhepin e përparmë të bluzës së tij dhe u kujtua. Një qeskë dhjetëcentëshe marihuane dhe letër për ta dredhur atë.
"Hej, Babush," tha ai. Dëgjoi heqjen zvarrë të këmbëve të tij në kuzhinë.
Xheku nxori qeskën, e derdhi në fijen e letrës dhe nisi ta dredhë. "Hej, Babush. Hajde këtu. Të bëjmë pak muhabet."

Përktheu: Faruk Myrtaj